بازار تبادل ارز خارجی یا فارکس (به انگلیسی: Foreign exchange market)، (با نماد اختصاری FOREX) اصطلاحی است برگرفته از دو کلمهٔ Foreign Exchange که به معنی تبادل پول خارجی است. به پول خارجی در زبان فارسی ارز گفته می‌شود، بنابراین فارکس را می‌توان «داد و ستد ارز» نامید.

به عبارت دیگر بازار فارکس یک بازار جهانی نامتمرکز است که در آن همۀ ارزهای جهان در برابر یکدیگر معامله می شوند و معامله گران از تغییرات قیمت ارزها سود و زیان می کنند. فارکس تحت عناوین بازار مبادلات ارزی، FX یا بازار معاملۀ ارز نیز شناخته می شود.

در بازار تبادل ارز جهان تمامی بانک‌ها (اعم از تجاری و مرکزی و سرمایه‌گذاری)، مؤسسات مالی بزرگ، شرکت‌های چند ملیتی، تاجران، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های صادرات و واردات، صندوق‌های بازنشستگی، سفته‌بازها و اشخاص حقیقی در آن ارزهای مختلفی همچون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و … را دادوستد می‌کنند.

• توجه : بازار فارکس در ایران به دلایل متعدد و مستدلی از جمله خروج ارز، امکان کلاهبرداری، ربوی بودن معاملات و … از طرف مراجع قانونی، نامشروع و غیر قانونی اعلام‌شده است و مبادله ارزهای خارجی تنها توسط صرافی‌ها مجاز خواهد بود. این مطلب فقط جهت افزایش اطلاعات عمومی تقدیم می‌گردد. 

تبادلات این بازار برخلاف بازارهای مالی سنتی که در مکان فیزیکی خاص و قوانین سازمان یافتهٔ به‌خصوص انجام می‌شوند، در محل مشخصی متمرکز نیست و در حقیقت معاملات بین طرف‌های معامله از طریق اینترنت، تلفن یا شبکه ارتباط بین بانکی صورت می‌پذیرد. از آنجاییکه این نوع از بازارها مکانی مرکزی و مدیریت سازمان یافته‌ای ندارند، بازار فرابورسی نیز خوانده می‌شوند.

معامله ای که در فارکس صورت می گیرد همزمان شامل خرید یک ارز و فروش ارز دیگر می شود.

به‌طور کلی بازار تبادلات ارزی با مفهوم امروز آن از سال ۱۹۷۱ ایجاد گردید. زمانیکه ایالات متحده  اعلام کرد که دیگر اقدام به تبدیل طلا به ازای دلار که بانک های مرکزی خارجی ذخیره کرده اند نمی کند. البته در آن زمان معاملات از طریق تلفن یا دورنگار به صورت محدود انجام می‌گرفت و تنها در اختیار بانکٰهای بزرگ و افراد بسیار ثروتمند بود. اما با پیشرفت وسایل ارتباطی حدوداً از سال ۱۹۹۸ امکان معامله از طریق شبکه اینترنت نیز فراهم گردیده‌است.

در فارکس دقیقا چه اتفاقی می‌افتد؟

معامله ای که در بازار مبادلات ارزی صورت می گیرد همزمان شامل خرید یک ارز و فروش ارز دیگر می شود. به این دلیل که ارزش یک ارز مرتبط با ارز دیگر است و توسط مقایسۀ آن دو با هم تعیین می شود. معاملۀ فارکس از منظر یک معامله گر خرد، حدس مقدار یک ارز در برابر ارز دیگر است.

ریسک های فعالیت در بازار فارکس 

علاوه بر غیر قانونی بودن فعالیت در فارکس در ایران، بی ثباتی ارز می تواند باعث ضررهای بسیار زیادی برای سرمایه گذاران شود. با این حال این تنها ریسکی نیست که سرمایه گذاران را تهدید می کند. ضروری است که سرمایه گذران از کلاهبرداری ها و تقلب های این بازار آگاه باشند. ساختار و طبیعت این بازار باعث شده است که معاملات  فارکس مستعد کلاهبرداری و تقلب باشند. 

کلاهبرداری های فارکس شامل ساختن اطلاعات غیر واقعی برای حساب های مشتریان، فروش نرم افزارهای که برای مشتریان سودهای غیرمتعارف به نمایش می گذارد، ادعاهای دروغین بدست آوردن پول های عظیم برای مشتریان، سرقت از حسابهای مشتریان و بازاریابی ساختگی و …. می باشد.

کلاهبرداران فارکس، مشتریان خود را از طریق تبلیغات پیچیده در سایتهای اینترنتی جذب می کنند. این کلاهبرداران، سرمایه گذاران را اغلب با وعده های دروغین تضمین سرمایه و یا اینکه توانایی پیش بینی قیمت ارز را با ادعای بازده بالا و ریسک کم، دارا می باشند وسوسه می کنند. در موارد زیادی به سرمایه گذاران وعده داده می شود که ده ها هزار دلار در مدت زمان کوتاهی به دست خواهند آورد در حالی که پول این افراد هرگز برای این معاملات استفاده نشده است و پولشان به سادگی به سرقت می رود.